Skerper Arkansas-slijpstenen: Expert Review door Padraig Croke

Als buitenmens moet je een hoop vaardigheden in je arsenaal hebben. Van vuur maken, tot het bouwen van een hut, water zuiveren en knooptechnieken. Het kan redelijk overweldigend zijn om te weten waar je je focus op moet leggen als je aan je outdoor-avontuur begint. Er is echter één vaardigheid waar elk buitenmens zich op zou kunnen focussen: het onderhouden van je gereedschap.

Verscherp je kennis

Met de juiste kennis en ervaring heb je aan een bushcraftmes en een bijl genoeg om alle benodigdheden te bouwen die ervoor zorgen dat je comfortabel in het bos kan overleven. Zonder deze uitrusting is het overleven in het bos een stuk lastiger. 

Het is daarom van groot belang dat je je gereedschap schoon, scherp en in optimale conditie houdt. Een botte bijl of een bot mes kan zelfs gevaarlijker zijn dan een scherpe! De onnodige kracht en druk die je met het gereedschap moet uitoefenen kan ervoor zorgen dat je uitschiet met alle gevolgen van dien. Het oplopen van een verwonding door een gebrek aan goed onderhoud is onvergeeflijk. Zoals het oude gezegde gaat: Zorg voor je gereedschap, dan zorgen zij voor jou.

Het is waar dat type snede, staalsoort, de rockwellhardheid, etc. allemaal onderdeel zijn van de informatie die komt kijken bij buitengereedschap. En dat dit een overweldigend onderwerp kan zijn om voor het eerst in te komen. Echter kom je al een heel eind als je weet hoe je mes of bijl is ontworpen en hoe je het moet slijpen.

Er zijn ontzettend veel opties beschikbaar als het gaat om het slijpen van je bijl of mes. En iedereen heeft zijn eigen favoriete manier. Van Japanse whetstenen, tot industriële diamanten vijlen, keramische slijpstenen, en natuurslijpstenen zoals Arkansas-steen.

Arkansas-steen

Arkansas-steen, ook wel bekend als novaculiet, komt van het Latijnse woord voor scheermes: novacula. Sinds het begin van de 19e eeuw wordt het novaculiet al uit het Ouachita gebergte in Arkansas gemijnd. Natuurstenen zoals novaculiet worden al erg lange tijd gebruikt voor het slijpen van zwaarden en messen. Al in de romeinse tijd werd er gebruik gemaakt van natuursteen. Door de komst van kunstmatige slijpstenen zijn deze natuurstenen tegenwoordig echter minder populair. Kunstmatige stenen worden vaak als superieur bestempeld door de betere slijp eigenschappen en de consistentie van de korrelgrootte. Omdat novaculiet een kwarts is, is het in sommige gevallen lastig en soms zelfs onmogelijk om moderne stalen te slijpen. Er zijn tegenwoordig nou eenmaal staalsoorten die ongelofelijk sterk zijn. 

Natuurstenen spelen echter nog steeds een grote rol in de huidige slijpwereld en hebben ook een aantal voordelen ten opzichte van de kunstmatige slijpstenen. Arkansas-steen is hard en massief waardoor de mate van slijtage niet te vergelijken is met een kunstmatige steen. Het is niet ongewoon dat iemand een slijpsteen van zijn opa of overgroot opa erft waar geen enkel krasje op zit, ondanks dat de steen generaties lang is gebruikt. Daarnaast is het de originele en traditionele manier om je gereedschap scherp te houden!

Arkansas-stenen zijn perfect voor beginners

Voornamelijk voor beginners in bushcraft zijn Arkansas-stenen de perfecte oplossing. Dat heeft een aantal redenen. Ervan uitgaande dat je een mes of bijl gebruikt die is gemaakt van gebruikelijk staal, zoals O1 gereedschapsstaal of 1095 en niet van ‘super staal’ zoals eerder benoemd, heeft Skerper een indrukwekkend assortiment aan Arkansas-stenen beschikbaar. 

Arkansas-stenen worden niet gerangschikt op korrelgrootte maar op hun hardheid en dichtheid. Hoe zachter de steen, hoe grover het is en hoe harder en dichter de steen hoe fijner het is. Het Skerper assortiment gaat van de grove Soft Arkansas, naar Hard Arkansas, Hard Black Arkansas tot de fijnste Translucent Arkansas.

Het hele assortiment Skerper Arkansas-slijpstenen heeft een korrelgrootte van 400 tot 10,000 grit! Er zijn grote en kleine Arkansas-stenen verkrijgbaar. De kleine stenen zijn klein qua formaat en licht van gewicht. Ideaal voor het dragen in je rugzak. De stenen geven groot resultaat in een klein formaat!

Skerper Arkansas in het veld

Bijlen

Een traditionele handgesmede bijl is misschien wel de meeste nuttige en veelzijdige tool die je in het bos bij je kan hebben. Hultafors, Gransfors Bruk en Wetterlings smeden hun bijlen nog volgens traditionele methodes en het staal dat ze gebruiken is perfect voor het slijpen op Arkansas-stenen. 

Bijlen maken normaliter gebruik van het gewicht en momentum om hout te verwerken. Om die reden hebben ze geen vlijmscherpe snede nodig. Er zijn echter bijlen waar een scherpe snede wel de voorkeur krijgt. Denk bijvoorbeeld aan een handbijl voor de precieze klusjes. Voor deze bijlen zijn Arkansas-stenen perfect om een scherpe snede te krijgen. Houdt de bijl ondersteboven en plaats de Arkansas steen op de snede zoals te zien op de foto. Met cirkelende bewegingen laat je de steen over de snede glijden totdat je de gewenste scherpte hebt behaald.

Messen

Het slijpen van een mes op de Arkansas-stenen brengt wat moeilijkere uitdagingen met zich mee. Slijpstenen zijn normaal gesproken gemonteerd in een houder of bankschroef als je ze gaat gebruiken. De kleinere pocketslijpstenen zijn mobieler maar omdat er geen houder bij zit en je in het veld vaak geen bankschroef tot je beschikking hebt, is het behoud van een consistente hoek en tevens consistente druk erg lastig. Zeker tijdens het slijpen van messen met een groot lemmet.

Om de steen toch goed op zijn plaats te houden is er een beetje bushcraft vernuft en geduld nodig. Hier heb ik simpelweg twee sneden in een dode boomstam gezaagd die grofweg even diep en even ver uit elkaar liggen als de dikte en de lengte van de stenen die ik ga gebruiken. Het middelste gedeelte haal je weg waardoor er een mooie inkeping overblijft waar de stenen precies in passen. Doe een drupje olie op de steen en ga van de Soft Arkansas-steen naar de Hard, de Hard Black en de Translucent Arkansas-steen en voor je het weet is je mes weer klaar voor elke klus in het wild!

Een paar laatste tips

• Neem een strop mee! De Skerper Arkansas Translucent-steen is in staat om een spiegelend gepolijste schede te geven maar een strop met een fijne stropping compound is net zo effectief in het creëren van een vlijmscherpe snede. Skerper heeft een pocket strop die ideaal is om je mes vlijmscherp te maken.

• Je hebt olie nodig. Arkansas-stenen hebben olie nodig om effectief te zijn. Een olie die voorkomt dat het slijpresidu ophoopt is ideaal.

• Markeer de korrelgrootte op de steen. De Skerper Arkansas-stenen hebben een kleine sticker op de achterkant die aangeeft of het een zachte of harde steen betreft. Ik denk dat die sticker, na een paar keer gebruik, eraf valt. Met een stift de soort steen aanduiden, of gewoon een goede volgorde hanteren, kan ervoor zorgen dat je later niet de verkeerde steen gaat gebruiken.

• Dump de hoesjes. De leren hoesjes die bij de stenen mee worden geleverd zijn voor mij net iets te groot. Als je de hoesjes wegdoet bespaar je ruimte. Je kan ze bijvoorbeeld in een gereedschapstas bewaren, dan zijn de stenen altijd bij elkaar en is het totale pakket een stuk kleiner.

Conclusie

Ik vind de Skerper Arkansas-stenen erg dynamisch en functioneel. Om zo’n groot bereik te hebben qua korrelgrootte in zo’n klein pakket en voor deze prijs is werkelijk verbazingwekkend. De stenen zijn individueel te koop. Je kan dus een eigen reeks samenstellen die aan je persoonlijke eisen voldoet. Je kan een individuele steen meenemen voor het simpele onderhoud als je buiten bent, of een hele set als je langere periodes weg bent. Bij goed gebruik en onderhoud gaan de Skerper Arkansas-stenen generaties lang mee!

Lees meer over wat Padraig zoal doet op zijn website: www.padraig.me, en je kan hem ook volgen op instagram: @padraigcroke!

Bedankt Padraig, voor deze toffe review!