Hoe slijp je een open scheermes?

Het klassieke scheermes is overduidelijk terug van weggeweest. Barbershops sieren het straatbeeld, maar ook zelf scheren met een open scheermes is helemaal hip. We begrijpen dit maar al te goed! Met een goed scheermes scheer je jezelf gladder dan ooit tevoren en creëer je de strakste lijnen. Er is echter één voorwaarde: je mes moet méér dan vlijmscherp zijn.

Zoals voor ieder mes geldt, zal ook een open scheermes na enige tijd bot beginnen te worden. Dit moet je voorkomen, botte messen kunnen immers voor zeer vervelende verwondingen zorgen. Daarom zijn er diverse slijpstenen en lederen strops die je kunt gebruiken om je scheermes te onderhouden.

Daarbij geldt dat je je strop vele malen vaker zult gebruiken dan je slijpstenen. Stroppen doe je voor en na iedere scheerbeurt - sommigen doen het zelfs tussen het scheren van de linker en rechter wang door. Het daadwerkelijk slijpen op slijpstenen doe je hoogstens enkele keren per jaar. Dit omdat je anders onnodig veel materiaal wegneemt, terwijl scheermessen al tamelijk smal zijn. Vele gebruikers van open scheermessen besteden dit onderhoud zelfs uit aan professionals. Daar valt wat voor te zeggen, echter kun je dit ook zeker zelf. Enfin, het stroppen is echt het belangrijkst.

Van belang is om te beseffen is dat je meerdere korrelgroottes (dus meerdere slijpstenen) zult nodig hebben om je scheermes voldoende scherp te krijgen. Scheren met een ‘redelijk scherp’ mes gaat namelijk niet werken. Hiermee zul je haartjes uittrekken in plaats van afsnijden, hetgeen tot irritaties leidt.

Beginnen met relatief fijne korrel

Het best is om te beginnen met een slijpsteen van om en nabij korrelgrootte 1000. We gaan er namelijk van uit dat je mes niet dusdanig bot is, dat je er totaal niet meer mee kunt scheren. In dat geval zou je een grovere steen moeten kiezen om mee te beginnen, maar daarmee zul je erg veel materiaal wegnemen. Het is dus zaak te voorkomen dat je met een te grove korrel moet slijpen.

Met de korrel 1000-slijpsteen verwijder je kleine beschadigingen aan de snede en zorg je dat deze recht loopt. Gebruik bij het slijpen de gehele lengte van de slijpsteen en beweeg in de richting van de rug van het mes. Met de korrel 1000-steen slijp je je mes al relatief scherp. Als je het goed doet, voel je een braampje ontstaan. Je kunt dan verder met de volgende steen.

Tweede fase: scheermes polijsten

In de tweede fase begin je met het polijsten van het scheermes. Idealiter zou dit met een steen in korrel 2000 zijn. Beschik je hier niet over of wil je niet teveel spenderen aan meerdere slijpstenen, dan zou je ‘m kunnen overslaan en meteen met korrel 4000 verdergaan. Dat houdt wel in dat je op deze steen iets langer moet doorslijpen, dan wanneer je een 2000-steen als tussenfase zou gebruiken.

Hoe dan ook: wanneer je op dit punt beland bent, dien je de snede van je scheermes te beschouwen als een zeer breekbaar stuk glas. Deze mag met niets anders in aanraking komen dan de slijpsteen, straks je lederen strop en uiteindelijk je gezichtshaar. Test dan ook beslist niet de scherpte van het mes op een stuk papier. Het zou betekenen dat een groot gedeelte van al het slijpwerk dat je gedaan hebt voor niets is geweest.

Hierna rond je het slijpproces af met een zeer fijne slijpsteen, laten we zeggen korrel 8000 tot 16.000. Je kunt natuurlijk hierna nog verder gaan, bijvoorbeeld met een 30.000-steen, als je hierover beschikt. Een tip: gebruik een Coticule-natuursteen, deze zijn uitermate geschikt voor het polijsten van open scheermessen. Wat wel van belang is, - en dat geldt vanzelfsprekend ook voor de andere slijpstenen die je gebruikt - is dat ze vlak zijn. Volledig vlak. Als je slijpsteen ook maar een beetje hol is (dit zie je vaak niet eens met het blote oog), dan zal dit onherroepelijk effect hebben op het scheerresultaat. Vlak je slijpstenen daarom regelmatig met een diamantslijpsteen of een speciale egaliseersteen. Slijp je op diamantslijpstenen, dan is dit niet nodig, aangezien deze slijpstenen in principe niet slijten. Echter, aangezien diamantslijpstenen relatief veel materiaal wegnemen  en - zoals reeds vermeld - het lemmet van een open scheermes al vrij smal en fragiel is, valt het aan te bevelen om andersoortige slijpstenen te kiezen.

Je open scheermes stroppen

Na het polijsten kun je gaan stroppen. Gebruik hiervoor een scheerriem in combinatie met stropping compound. Chroomoxide- of diamantcompound bevelen we aan voor het stroppen van open scheermessen. Je gebruikt hierbij beide zijden van de scheerriem. Na de behandeling op slijpstenen, ga je eerst verder met de stroeve zijde van de riem, waarop je de stropping compound smeert. Hiermee verwijder je de laatst overgebleven onzichtbare braampjes.

Tot slot gebruik je de gladde zijde - zonder compound - voor de finishing touch. Het is verstandig om dit ook voor iedere scheerbeurt even te doen. Zo ben je zeker van een ultiem scherp (en dus veilig) mes, alvorens je dit op je gezicht loslaat. Beweeg tijdens het stroppen te allen tijde in de richting van de rug van het mes, dus van de snede af. Zo voorkom je dat je in de riem snijdt. Wissel beide zijden van het lemmet om en om af tijdens het stroppen.

Precisie en geduld vereist

Het slijpen en stroppen van een open scheermes vergt het nodige geduld. Het is van groot belang om het zeer nauwkeurig te doen en met slechts één slijpsteen en een paar keer stroppen zal het niet lukken. Doordat je verschillende stenen, een goede strop en compound nodig hebt, is het best een prijzig karweitje. Daarentegen moet wel gezegd worden dat je er je leven lang plezier van kunt hebben, wanneer je eenmaal een volledige slijpset hebt aangeschaft. We geven je daarom graag een aantal tips, waarmee je jaren vooruit kunt.

Aanbevolen slijpstenen

Met de Shapton Glass Stone-slijpsteenset heb je in principe alle benodigde korrelgroottes in huis om je open scheermes te slijpen. De set bevat slijpstenen in korrel 1000, 3000 en 8000, inclusief een slijpsteenhouder. Het voordeel van deze Glass Stones is dat ze zeer langzaam slijten, zodat je ze zelden hoeft te vlakken. De stenen zijn “splash & go”, dat wil zeggen dat je ze alleen even kort hoeft nat te maken en meteen aan de slag kunt.

Een alternatief zijn de Shapton Pro Stones. Deze zijn iets dikker dan de Glass Stones en daardoor nog langer te gebruiken. Ze slijten eveneens zeer langzaam en zijn tevens splash & go. Dat geldt ook voor de Professional Stones van Naniwa. Zeer harde Japanse slijpstenen, die desondanks toch iets zachter aanvoelen dan de Shapton Pro’s. Een uitstekende keuze voor scheermessen slijpen.

Net als Shapton biedt ook Skerper een zeer complete slijpsteenset, die voorziet in het doorlopen van alle fasen van het slijpen van een open scheermes. De Skerper Professional-set bevat een 220-steen (voor als je echt te lang hebt gewacht met het slijpen van je scheermes), een korrel 1000, 2000 en 5000. Wellicht zou je voor de allerlaatste polijstfase nog een losse 8000- of 16.000-steen kunnen aanschaffen.

En dan zijn er nog de Belgische natuurslijpstenen van Ardennes Coticule, waaraan we al eerder refereerden. Dit is een ‘old school’ favoriet van open scheermes-fanaten. Deze Belgische Brokken leveren een fantastische afwerking en worden reeds honderden jaren gebruikt. Combineer ze met een slurrysteen voor nog meer finesse. De korrelgrootte van deze stenen schatten we in tussen 6000 en 8000, ideaal ter afronding dus. Opteer je voor deze natuurslijpstenen, kies dan nog een korrel 1000- en een 3000 à 4000-steen om mee te beginnen.

Aanbevolen strops en compound

Voor het stroppen kun je gebruikmaken van lederen scheerriemen of zogenaamde stropping paddles: leerstroken die bevestigd zijn op een stuk hout, ter stabilisering. In de ideale situatie gebruik je een paddle strop met stropping compound direct na het slijpen op stenen en een lederen scheerriem (zonder compound) telkens voordat je begint met scheren. Je kunt echter ook beide zijden van een riem gebruiken en de paddle achterwege laten.

De stropping compound gebruik je om je strop een beetje ‘grit’ te geven voor tijdens het polijsten. Skerper heeft bijvoorbeeld een setje van vier compounds, oplopend van grof tot ultrafijn. Met een blokje compound kun je jaren vooruit, je gebruikt per slijp/stropbeurt slechts heel weinig.

Tot slot zijn er verschillende producten om je slijpstenen vlak te houden. Beschik je over een diamantslijpsteen, dan kun je deze hiervoor prima gebruiken. Heb je deze niet, dan kun je ook overwegen een speciale egaliseersteen te kopen.