De grote lichtbundel vergelijking

De lichtbundel van een zaklamp of hoofdlamp is allesbepalend voor hoe je hem gaat gebruiken in de praktijk. Onder andere in dit interessante artikel lees je er alles over, ik hoef hier weinig aan toe te voegen. Ik wil dit keer ingaan op de voor- en nadelen per lichtbundel en ook wat praktijkvoorbeelden laten zien met enkele populaire zaklampen in de hoofdrol.

Ik laat de natuurkundige begrippen (convergent, divergent en evenwijdig) even voor wat het is en wil de meer alledaagse benamingen gebruiken die je ook in mijn reviews vaak langs ziet komen. Aan de hand hiervan kom ik tot vier verschillende lichtbundels:

1. De wijde lichtbundel “flood”:

Kenmerken: Grote led / lichtbron in een ondiepe reflector en een relatief kleine lampkop; bij grote lampen vaak meerdere led’s (tot wel 20 stuks!). Soms wordt een speciale lens (TIR, met interne reflectie) gebruikt om het licht nog beter te verspreiden. Dit soort lampen zijn vaak heel compact ten opzichte van hun prestaties.

Voordelen:

● Vooral op korte afstand ontgaat je niets dankzij de brede bundel

● Dankzij de mooie egale bundel zonder hotspot kun je dit soort lampen ook prima gebruiken als (foto)belichting of tijdens het klussen.

Nadelen:

● Een grote led met veel output in een kleine lampkop wordt sneller warm.

● Omdat je op de korte afstand alles in het licht zet kan dit vooral bij hogere lichtstanden desoriënterend werken. Denk hierbij aan het voorbeeld dat je vanuit een verlichte kamer naar buiten kijkt en minder ziet dan wanneer je het licht uit houdt.

2. De gecombineerde lichtbundel “flood + throw”:

Kenmerken: Middelgrote lichtbron in een diepere reflector met een doorgaans gladde structuur. Bij grote lampen zijn vaak meerdere led’s ingebouwd, maar het maximum aantal is duidelijk minder dan bij een “flooder”. Omdat er meer ruimte nodig is voor de diepere reflector is de lampkop in verhouding groter dan bij een flooder.

Voordelen:

● De "allround" lichtbundel is in talrijke situaties bruikbaar.

● Dankzij de diepere reflector en vaak grotere lampkop kun je de hogere lichtstanden duidelijk langer gebruiken dan bij een flooder omdat de lamp minder snel opwarmt.

Nadelen:

● De meer gefocuste lichtbundel werkt sneller verblindend dan bij een flooder.

● De grotere lampkop maakt deze lampen wat minder broek- of jaszakgeschikt.

3. De geconcentreerde lichtbundel “throw”:

Kenmerken: Kleine, vaak platte lichtbron (“dedomed”) in een diepe, gladde reflector met daaromheen een fikse lampkop. Vrijwel in alle gevallen een enkele led. Vaak hebben deze lampen een langere en slanke body waardoor de lamp prettig in de hand ligt.

Voordelen:

• Doordat je “diepte” in je beeld hebt wordt je ook rijdend nooit verrast door onverwacht opdoemende obstakels. Je staat zelf in het donker en kunt jezelf niet verblinden.
• Doorgaans gaan throwers heel lang mee op een acculading; dit komt door kleinere en meer zuinige leds die minder output geven maar wel een hoger bereik.

Nadelen:

• Werkt enorm verblindend zonder dat je er zelf erg in hebt, wees dus voorzichtig!
• De grote lampkop en de lengte van de body kan hinderlijk zijn tijdens het transport; dit soort lampen passen meestal niet in je zak.

4. Supergeconcentreerde lichtbundel “laser”:

Kenmerken: Specifieke module achter een speciale lens; de lampkop is verrassend compact. Vooral dit soort lampen moet je met beleid gebruiken om schade aan ogen te voorkomen.

Voordelen:

● Heeft een enorm daadwerkelijk bereik (tot wel een kilometer ver of zelfs nog meer!)

● Omdat de bundel over het gehele bereik zo smal is werkt deze lamp nauwelijks verstorend voor de omgeving.

Nadelen:

● De lichtopbrengst is relatief laag

● Je hebt (net zoals met een verrekijker met een behoorlijke vergroting) een vaste hand of een statief nodig om objecten op grote afstand goed langdurig in beeld te kunnen houden.

In de praktijk:

Tijd voor de praktijk! Ik heb de vier eerder getoonde lampen in een volledig donker bos met elkaar vergeleken. Het iets oplopende pad met daarlangs een rij met hoge bomen is een mooie locatie om de verschillen tussen de lichtbundels te laten zien. Kijk en vergelijk!

1. De wijde lichtbundel “flood”:

Veel licht op de eerste meters en een wijde bundel. Genoeg overzicht dus vlakbij maar wat er verderop op het pad gebeurt ontgaat je. In de egale lichtbundel zie je nauwelijks “overlap”.

2. Gecombineerde lichtbundel “flood + throw”:

Deze lichtstraal is minder breed maar wel een stuk dieper. Deze fikse lamp heeft een stuk meer output dan de andere exemplaren in deze test maar is ook duidelijk groter. Je ziet duidelijk meer intensiteit in het midden van de lichtstraal: let maar eens op de bomen.

3. Geconcentreerde lichtbundel “throw”:

Bij deze lichtbundel zie je duidelijk het effect van de diepe reflector. De straal haalt gemakkelijk een afstand van honderden meters ver. Het restlicht (de “spill”) is relatief zwak maar ruim voldoende om ook op kortere afstand zaken te onderscheiden.

4. Supergeconcentreerde lichtbundel “laser”:

Deze lichtbundel is uniek en concentreert zich alleen op het zichtbare einde van het bospad. Hoewel de lamp een bescheiden output heeft wordt al het licht geconcentreerd op grote afstand. Omdat restlicht ontbreekt heb je totaal geen last dat je jezelf verblindt en kun je je volledig concentreren op het aangelichte object.

Mijn favoriete lichtbundel?

Deze vraag rest eigenlijk nog.. en ik kan vertellen dat niet direct kan kiezen. Toch hieronder mijn persoonlijke ervaringen!

Een flooder maakt op mij het meeste indruk; het is altijd weer fascinerend om te zien hoe je met een betrekkelijk klein stuk gereedschap een enorm oppervlak als het ware in het daglicht zet. Vooral bij de grote jongens is het haast onvoorstelbaar hoeveel licht eruit komt!

Een allrounder wordt met afstand door mij het meest meegenomen. Je staat er letterlijk niet snel mee in het donker en vaak zijn het tactische lampen die bediend worden via een schakelaar op de achterkant van lamp. Deze user interface is bij mij nog steeds favoriet.

Een thrower is een ideale lamp bij zoekacties. Ik heb ooit geholpen bij een zoektocht naar weggelopen vee en dan ben je met dit soort lampen ver in het voordeel ten opzichte van autokoplampen. Ook in een donker bos geeft een thrower een veilig gevoel omdat je niet snel verrast zult worden wanneer je honderden meters vooruit kunt zien.

Een laser wordt door mij het minst gebruikt omdat dit geen lamp is voor de gemiddelde gebruiker. Deze lamp hoort thuis in handen van specialisten zoals wildbeheerders maar is bijvoorbeeld ook geschikt als aanwijsstok voor objecten dankzij zijn geconcentreerde bundel. Als liefhebber geniet ik wel van dit fraaie stukje techniek!